Η χοληστερόλη χρησιμοποιείται κυρίως σε ζωικούς οργανισμούς και όχι σε φυτικούς. Μαζί με τα τριγλυκερίδια χρησιμεύει στην κατασκευή και λειτουργία των κυττάρων του οργανισμού, και συγκεκριμένα κυρίως στις κυτταρικές μεμβράνες.
Επιπλέον, έχει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη νευρικών συνδέσμων του εγκεφάλου και βοηθάει τον οργανισμό στο σχηματισμό και την προστασία των νευρώνων και στη δημιουργία των ιστών των κυττάρων. Σε πολλές βιοχημικές διαδικασίες χρησιμεύει ως πρώτη ύλη, όπως στην παρασκευή της προβιταμίνης D3 και το σχηματισμό ορμονών.
Δεσμεύεται με πρωτεΐνες στις λιποπρωτεΐνες και βρίσκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση σε ιστούς που είτε την παράγουν είτε έχουν πυκνές μεμβράνες, για παράδειγμα στο συκώτι, τη σπονδυλική στήλη και τον εγκέφαλο, όπως επίσης και στα αθηρώματα.
Έχει βρεθεί ότι η αύξηση των λιπιδίων (δυσλιπιδαιμία) έχει άμεση συσχέτιση με την αύξηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου, καθώς συμμετέχει στην αθηροσκλήρωση των αγγείων, δηλαδή στην σταδιακή απόφραξή και σκλήρυνσή τους.
Η συνηθέστερη αιτία δυσλιπιδαιμίας είναι ο τρόπος ζωής και οι διατροφικές συνήθειες της σύγχρονης εποχής. Ωστόσο, σε λιγότερο συχνές περιπτώσεις μπορεί να οφείλεται σε γεννετικά κληρονομούμενα νοσήματα όπως είναι η οικογενής υπερχοληστερολαιμία, η οικογενής μικτή υπερλιπιδαιμία κ.α.
Τύποι λιπιδίων
Στη μέτρηση του λιπιδαιμικού προφίλ λαμβάνουμε υπόψη τις παρακάτω μετρήσεις:
-
Συνολική χοληστερίνη. Μας δίνει μία συνολική γενική εικόνα των λιπιδίων, ωστόσο μεγαλύτερη σημασία έχουν οι υποκατηγορίες των λιπιδίων που αναφέρονται παρακάτω.
-
LDL χοληστερίνη (κακή χοληστερίνη). Είναι εκείνη η χοληστερίνη, η οποία έχει αποδειχθεί ότι έχει την πιο στενή συσχέτιση με την αύξηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου, όπως είναι το έμφραγμα, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η περιφερική αγγειοπάθεια κ.α. Αυτό γίνεται γιατί είναι LDL χοληστερίνη είναι το όχημα, που μεταφέρει και εναποθέτει την χοληστερίνη στα αγγεία, με αποτέλεσμα το σχηματισμό της αθηρωματώδους πλάκας, εκείνης της ουσίας δηλαδή που φράσει τον αυλό του αγγείου.
-
HDL χοληστερίνη (καλή χοληστερίνη). Αυτός ο τύπος χοληστερίνης είναι ο λεγόμενος “προστατευτικός”, καθώς έχει βρεθεί οι αυξημένες τιμές του προφυλάσσουν από τα καρδιαγγειακά επεισόδια. Αποτελεί το όχημα που παίρνει τη χοληστερίνη από τα αγγεία και την μεταφέρει στο ήπαρ του οργανισμού, ώστε να την επεξεργαστεί.
-
Τριγλυκερίδια. Τα τριγλυκερίδια είναι μία ακόμη κατηγορία λιπιδίων, η οποία σε αυξημένες τιμές προκαλεί επίσης αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακές ασθένειες, καθώς και για παγκρεατίτιδα, η οποία είναι μια σοβαρή ασθένεια του παγκρέατος.
Φυσιολογικές τιμές λιπιδίων
Έχει σημασία να τονιστεί ότι οι φυσιολογικές τιμές των λιπιδίων στη σύγχρονη καρδιολογία εξατομικεύονται, καθώς λαμβάνεται υπόψη το ιστορικό, η ηλικία, το κάπνισμα, το φύλο, ώστε να εκτιμηθεί σωστά ο συνολικός καρδιαγγειακός κίνδυνος.
Σε γενικές γραμμές, όσο πιο σοβαρό είναι το ιστορικό ενός ασθενούς, τόσο πιο χαμηλά είναι τα όρια της φυσιολογικές χοληστερίνης και είναι πιο πιθανό να χρειαστούν παρεμβάσεις, διαιτητικές και φαρμακευτικές για την μείωσή της.
Όπως συμβαίνει και με την υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία δεν είναι μια πάθηση που προκαλεί συμπτώματα ή ενοχλήσεις πάντα στον ασθενή. Επομένως, καθίσταται σημαντική η προληπτική μέτρησή της σε όλους τους ενήλικες αλλά και τα παιδιά, και ανάλογα με τα αποτελέσματα ο θεράπων ιατρός κρίνει πόσο συχνά θα γίνεται ο επανέλεγχος.