Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση με την οποία ωθείται το αίμα από την καρδιάς στις αρτηρίες του σώματος. Υπάρχουν δύο τιμές αρτηριακής πίεσης, η συστολική, δηλαδή πίεση που ασκείται στις αρτηρίες κατά τη συστολή της καρδιάς, και η διαστολική, δηλαδή η πίεση που ασκείται μεταξύ των συστολών της καρδιάς.
Επομένως η συστολική πίεση αντιπροσωπεύει την μέγιστη πίεση στην οποία υπόκεινται οι αρτηρίες και η διαστολική πίεση την ελάχιστη.
Οι φυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης δίνονται στον παρακάτω πίνακα
|
Κατηγορία |
Συστολική (mmHg) |
Διαστολική (mmHg) |
|
|
Φυσιολογική πίεση |
Κάτω από 120 |
και |
Κάτω από 80 |
|
Προ-υπέρταση |
120-139 |
ή |
80-89 |
|
Υπέρταση (στάδιο Ι) |
140-159 |
ή |
90-99 |
|
Υπέρταση (στάδιο ΙΙ) |
Πάνω από 160 |
ή |
Πάνω από 100 |
|
Υπερτασική κρίση |
Πάνω από 180 |
ή |
Πάνω από 110 |
Η αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ) αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως είναι η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια και η περιφερική αγγειοπάθεια. (Δες εκτίμηση συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου). Από μελέτες που έχουν γίνει στην Ελλάδα ο επιπολασμός της υπέρτασης στο συνολικό πληθυσμό κυμαίνεται μεταξύ 29% και 52%, ο οποίος αυξάνεται σημαντικά με την αύξηση της ηλικίας.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα άτομα που πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση είναι συχνά ασυμπτωματικά, οπότε είναι σημαντική η περιοδική μέτρηση της πίεσης. Είναι λάθος η άποψη που επικρατεί ότι υπέρταση έχει κάποιος μόνος όταν έχει πονοκέφαλο ή “μουδιάζει το κεφάλι του”.
Η σωστή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης πρέπει να γίνεται:
-
Σε ηρεμία
-
Σε καθιστή θέση
-
Το χέρι να ακουμπά σε σταθερό σημείο, έτσι ώστε το περιβραχιόνιο να είναι στο ύψος της καρδιάς
-
Να μη έχει προηγηθεί καφές, κάπνισμα τα προηγούμενα 30 λεπτά
-
Να γίνονται 2 μετρήσεις σε χρονική απόσταση 1-2 λεπτών, αν υπάρχει μεγάλη διαφορά να γίνεται και 3 μέτρηση και να λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος
-
Αν υπάρχει αρρυθμία, όπως κολπική μαρμαρυγή, τα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα ενδέχεται να έχουν απόκλιση από την πραγματική τιμή της πίεσης.
Σε ένα μικρό ποσοστό των ενηλίκων η αρτηριακή υπέρταση ονομάζεται δευτεροπαθής, καθώς έχει ένα σαφές αίτιο που την προκαλεί και χρειάζεται ιδιαίτερη και εξατομικευμένη θεραπεία.
Τα πιο συνηθισμένα αίτια δευτεροπαθούς υπέρτασης είναι η χρόνια νεφρική νόσος, η νεφραγγειακή υπέρταση λόγω στένωσης της νεφρικής αρτηρίας, το σύνδρομο υπνικής άπνοιας, η στένωση του ισθμού της αορτής, το σύνδρομο Cushing, το φαιοχρωμοκύττωμα, ο πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός κ.α.
Όταν υπάρχει υπόννοια δευτεροπαθούς υπέρτασης από το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθεβούς, είναι σημαντικό να γίνεται ο κατάλληλος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος, ώστε να επιβεβαιωθεί το σαφές αίτιο της υπέρτασης.