Η αρτηριακή πίεση είναι η πίεση με την οποία ωθείται το αίμα από την καρδιάς στις αρτηρίες του σώματος. Υπάρχουν δύο τιμές αρτηριακής πίεσης, η συστολική, δηλαδή πίεση που ασκείται στις αρτηρίες κατά τη συστολή της καρδιάς, και η διαστολική, δηλαδή η πίεση που ασκείται μεταξύ των συστολών της καρδιάς.
Επομένως η συστολική πίεση αντιπροσωπεύει την μέγιστη πίεση στην οποία υπόκεινται οι αρτηρίες και η διαστολική πίεση την ελάχιστη.
Οι φυσιολογικές τιμές της αρτηριακής πίεσης δίνονται στον παρακάτω πίνακα
Κατηγορία | Συστολική (mmHg) | Διαστολική (mmHg) | |
Φυσιολογική πίεση | Κάτω από 120 | και | Κάτω από 80 |
Προ-υπέρταση | 120-139 | ή | 80-89 |
Υπέρταση (στάδιο Ι) | 140-159 | ή | 90-99 |
Υπέρταση (στάδιο ΙΙ) | Πάνω από 160 | ή | Πάνω από 100 |
Υπερτασική κρίση | Πάνω από 180 | ή | Πάνω από 110 |
Η αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ) αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων, όπως είναι η στεφανιαία νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η νεφρική ανεπάρκεια και η περιφερική αγγειοπάθεια. (Δες εκτίμηση συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου). Από μελέτες που έχουν γίνει στην Ελλάδα ο επιπολασμός της υπέρτασης στο συνολικό πληθυσμό κυμαίνεται μεταξύ 29% και 52%, ο οποίος αυξάνεται σημαντικά με την αύξηση της ηλικίας.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα άτομα που πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση είναι συχνά ασυμπτωματικά, οπότε είναι σημαντική η περιοδική μέτρηση της πίεσης. Είναι λάθος η άποψη που επικρατεί ότι υπέρταση έχει κάποιος μόνος όταν έχει πονοκέφαλο ή “μουδιάζει το κεφάλι του”.
Η σωστή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης πρέπει να γίνεται:
Σε ηρεμία
Σε καθιστή θέση
Το χέρι να ακουμπά σε σταθερό σημείο, έτσι ώστε το περιβραχιόνιο να είναι στο ύψος της καρδιάς
Να μη έχει προηγηθεί καφές, κάπνισμα τα προηγούμενα 30 λεπτά
Να γίνονται 2 μετρήσεις σε χρονική απόσταση 1-2 λεπτών, αν υπάρχει μεγάλη διαφορά να γίνεται και 3 μέτρηση και να λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος
Αν υπάρχει αρρυθμία, όπως κολπική μαρμαρυγή, τα ηλεκτρονικά πιεσόμετρα ενδέχεται να έχουν απόκλιση από την πραγματική τιμή της πίεσης.
Σε ένα μικρό ποσοστό των ενηλίκων η αρτηριακή υπέρταση ονομάζεται δευτεροπαθής, καθώς έχει ένα σαφές αίτιο που την προκαλεί και χρειάζεται ιδιαίτερη και εξατομικευμένη θεραπεία.
Τα πιο συνηθισμένα αίτια δευτεροπαθούς υπέρτασης είναι η χρόνια νεφρική νόσος, η νεφραγγειακή υπέρταση λόγω στένωσης της νεφρικής αρτηρίας, το σύνδρομο υπνικής άπνοιας, η στένωση του ισθμού της αορτής, το σύνδρομο Cushing, το φαιοχρωμοκύττωμα, ο πρωτοπαθής υπεραλδοστερονισμός κ.α.
Όταν υπάρχει υπόννοια δευτεροπαθούς υπέρτασης από το ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθεβούς, είναι σημαντικό να γίνεται ο κατάλληλος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος, ώστε να επιβεβαιωθεί το σαφές αίτιο της υπέρτασης.