Πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας
Τί είναι η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας;
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας είναι μία πάθηση, στην οποία μία από τις βαλβίδες της καρδιάς (Εικόνα 1), που ονομάζεται μιτροειδής, δεν κλείνει φυσιολογικά (Εικόνα 2). Η μιτροειδής βαλβίδα βρίσκεται ανάμεσα στον αριστερό κόλπο και την αριστερή κοιλία της καρδιάς. Η μιτροειδής βαλβίδα αποτελείται από 2 τμήματα που ονομάζονται γλωχίνες, την πρόσθια και την οπίσθια γλωχίνα. Στην πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας μία ή και οι δυο γλωχίνες της βαλβίδας προπίπτουν (προεξέχουν) μέσα στον αριστερό κόλπο.
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας είναι μια πολύ συχνή καρδιολογική πάθηση, η οποία όμως στους περισσότερους είναι ασυμπτωματική.
Τί είναι η μιτροειδής βαλβίδα;
Όταν οι βαλβίδες της καρδιάς λειτουργούν φυσιολογικά, επιτρέπουν την ροή του αίματος μόνο προς μια κατεύθυνση. Η μιτροειδής βαλβίδα φυσιολογικά είναι μια “πόρτα”, η οποία επιτρέπει τη ροή του αίματος από τον αριστερό κόλπο προς την αριστερή κοιλία (Εικόνα 1). Αυτές είναι οι δυο κοιλότητες της καρδιάς, που είναι υπεύθυνες να συλλέξουν το πλούσιο σε οξυγόνο αίμα από τους πνεύμονες και να το μεταφέρουν στο υπόλοιπο σώμα σου.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η μιτροειδής βαλβίδα έχει 2 γλωχίνες, την πρόσθια και την οπίσθια. Οι γλωχίνες αυτές συνδεόνται πάνω σε ένα “δακτυλίδι” από σκληρό, συνδετικό ιστό, που ονομάζεται δακτύλιος της μιτροειδούς βαλβίδας. Ο δακτύλιος αυτός δίνει στη βαλβίδα το σχήμα της. Οι γλωχίνες υποστηρίζονται ακόμη και από τις τενόντιες χορδές. Αυτές είναι σκληρές ινώδεις “κλωστές” οι οποίες σχηματίζουν ένα “αλεξίπτωτο”.
Στις περιπτώσεις που οι γλωχίνες της μιτροειδούς βαλβίδας δεν κλείνουν καλά, το αίμα μπορεί και ρέει και προς την αντίθετη κατεύθυνση. Όταν το αίμα μπορεί και πηγαίνει από την αριστερή κοιλία προς τον αριστερό κόλπο, οι καρδιολόγοι λέμε ότι υπάρχει ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας. Μερικοί ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας έχουν ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας.
Είναι η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας πάθηση;
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας είναι μία μορφή βαλβιδοπάθειας της καρδιάς. Οι βαλβιδοπάθειες ανήκουν στη μεγάλη κατηγορία των καρδιαγγειακών παθήσεων, οι οποίες αφορούν την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία.
Ποιους αφορά η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας;
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας αφορά ανθρώπους όλων των ηλικιών. Παρατηρείται σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Κάποιοι έχουν γεννηθεί με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας, όπως αυτοί που πάσχουν από νοσήματα του συνδετικού ιστού.
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας είναι πιο συχνή στις γυναίκες. Ωστόσο οι άνδρες με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας είναι πιο συχνό να εμφανίσουν σοβαρή ανεπάρκεια στη μιτροειδή βαλβίδα.
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας παρατηρείται στο 2% με 3% του γενικού πληθυσμού.
Πώς προκαλείται η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας;
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να μην έχει μια συγκεκριμένη αιτία ή να οφείλεται σε άλλες ιατρικές παθήσεις. Ένα παράδειγμα αποτελούν οι “παθήσεις του συνδετικού ιστού”, οι οποίες επηρεάζουν συγκεκριμένους ιστούς στο σώμα και μπορεί να προκαλέσουν και πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας.
Ποια είναι τα συμπτώματα της πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδας;
Πολλοί άνθρωποι μπορεί να έχουν πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας και να μην εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα. Συχνά διαπιστώνεται σε ένα τυχαίο καρδιολογικό έλεγχο, όταν ο καρδιολόγος κατά την ακρόαση της καρδιάς ακούει ένα “κλικ” ή ένα φύσημα με το στηθοσκόπιο. Το φύσημα είναι ένας επιπλέον ήχος που ακούγεται κατά την λειτουργία της καρδιάς.
Άλλοι άνθρωποι με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να έχουν συμπτώματα, όπως
- Άγχος
- Ορθοστατική υπόταση (απότομη πτώση της πίεσης όταν κάποιος σηκώνεται)
- Πόνος στο στήθος
- Αίσθημα παλμών ή ταχυκαρδίας
- Ζάλη
- Κόπωση
- Προλιποθυμικά ή λιποθυμικά επεισόδια
- Ημικρανίες
Είναι σημαντικό να τονίσουμε όμως ότι όσοι ασθενείς εμφανίζουν τα παραπάνω συμπτώματα, δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχουν και πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας.
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να είναι ήπια ή και σοβαρή. Ενδέχεται να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, όπως:
- Ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας. Δεν προκαλεί συνήθως συμπτώματα όταν είναι ήπια. Η σοβαρή ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια και εύκολη κόπωση.
- Λοιμώδη ενδοκαρδίτιδα, όταν η μιτροειδής βαλβίδα προσβληθεί από κάποιο μικρόβιο. Τα συμπτώματα της περιλαμβάνουν πυρετό, ρίγος και εύκολη κόπωση.
- Διαταραχές του ρυθμού της καρδιάς. Κάποιες φορές μπορεί να χτυπάει γρήγορα ή άρρυθμα ή καρδιά. Μία συχνή αρρυθμία που παρατηρείται είναι η κολπική μαρμαρυγή. Σε σπάνιες περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί ότι μπορεί να προκληθεί και αιφνίδιος καρδιακός θάνατος από κοιλιακές αρρυθμίες και κοιλιακή μαρμαρυγή(απότομη διακοπή της λειτουργίας της καρδιάς).
Υπάρχει εξέταση για τη διάγνωση της πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδας;
Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη εξέταση για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της πρόπτωσης της μιτροειδούς βαλβίδας είναι ο υπέρηχος της καρδιάς. Με την εξέταση αυτή ο καρδιολόγος παίρνει εικόνες από την καρδιά καθώς χτυπά. Μπορεί να πάρει πληροφορίες για το μέγεθος της καρδιάς, τη δύναμή της (συσταλτικότητα) και τη λειτουργία των βαλβίδων (Εικόνα 3).
Ο καρδιολόγος μπορεί να συστήσει και άλλες διαγνωστικές εξετάσεις. Μερικές από αυτές είναι:
- Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ)
- Η ακτινογραφία θώρακος
- Ο καρδιακός καθετηριασμός
Πώς αντιμετωπίζεται η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας;
Η αντιμετώπισή της εξαρτάται από τη βαρύτητά της και από τη παρουσία και την ένταση των συμπτωμάτων της.
Οι άνθρωποι με ήπια πρόπτωση και ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας συνήθως δεν χρειάζονται αντιμετώπιση. Ο καρδιολόγος τους θα τους εξηγήσει πόσο συχνά θα πρέπει να επανεξετάζονται και να παρακολουθείται η εξέλιξη της πρόπτωσης και η πιθανή αλλαγή της θεραπευτικής προσέγγισης.
Οι ασθενείς με σοβαρή πρόπτωση και ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να χρειαστούν χειρουργική αντιμετώπιση. Στο χειρουργείο, ο ιατρός θα αποφασίσει αν θα επιδιορθώσει ή θα αλλάξει τη μιτροειδή βαλβίδα. Το χειρουργείο μπορεί να γίνει με στερνοτομή (ανοιχτό χειρουργείο) ή να είναι ελάχιστα επεμβατικό με μικρότερη τομή (minimally invasive). Οι ασθενείς που δεν μπορούν να χειρουργηθούν λόγω αυξημένου περιεγχειρητικού κινδύνου μπορούν να επιλέξουν μια λιγότερο επεμβατική μέθοδο, που ονομάζεται “mitral clip”. Σε αυτήν την επέμβαση, ο ιατρός μέσω ενός καθετήρα από ένα αγγείο που ποδιού ή του χεριού προωθεί έναν καθετήρα στην καρδιά και τοποθετεί “clips” στις γλωχίνες της μιτροειδούς βαλβίδας για να περιορίσει την ανεπάρκειά της.
Το κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως:
- Η ηλικία
- Το ιατρικό ιστορικό
- Η συνολική κατάσταση υγείας
- Αν χρειάζεται στο ίδιο χρόνο να γίνουν και άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις (όπως π.χ. αορτοστεφανιαία παράκαμψη – CABG)
Άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις στην πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας είναι:
- Αντιϋπερτασικά φάρμακα
- Αντιαρρυθμικά φάρμακα για τον έλεγχο των αρρυθμιών
- Αντιπηκτικά φάρμακα όταν συνυπάρχουν και άλλες καρδιακές παθήσεις, όπως η κολπική μαρμαρυγή
Πώς θα ξέρω αν χρειάζομαι θεραπεία για την πρόπτωση της μιτροειδούς;
Περίπου 1 στους 10 ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς θα χρειαστεί σε κάποια στιγμή της ζωής του αντικατάσταση ή επιδιόρθωση της βαλβίδας του. Ενδείξεις ότι μπορεί να χρειάζεται επιδιόρθωση ή αντικατάσταση της βαλβίδας είναι:
- Η επιδείνωση των συμπτωμάτων με την πάροδο του χρόνου
- Η σοβαρή ανεπάρκεια της μιτροειδούς βαλβίδας
- Η εμφάνιση αρρυθμιών
- Η ελάττωση της δύναμης της καρδιάς (κλάσμα εξώθησης). Αν το κλάσμα εξώθησης είναι χαμηλό, η καρδιά δεν μπορεί να αντλήσει ικανοποιητικά το αίμα στο σώμα και αυτό οδηγεί στην καρδιακή ανεπάρκεια
- Η αύξηση του μεγέθους της καρδιάς (του αριστερού κόλπου και της αριστερής κοιλίας) στον υπέρηχο καρδιάς.
Μπορεί να προλάβει κάποιος την εμφάνιση πρόπτωσης στην μιτροειδή βαλβίδα;
Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος τρόπος για να προσέξει κάποιος και να μην εμφανίσει πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας. Μπορεί όμως ακολουθώντας μερικές συμβουλές να ελαττώσει τον κίνδυνο βαλβιδοπαθειών με την πάροδο της ηλικίας.
- Καθημερινή φυσική άσκηση
- Διακοπή καπνίσματος
- Υγιεινή διατροφή
- Σωστό σωματικό βάρος
- Έλεγχος τακτικός για αρτηριακή υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη
- Έλεγχος του stress
Πόσο καιρό μπορεί να ζήσει κάποιος με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας;
Ο χρόνος ζωής ασθενών με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας εξαρτάται από αρκετούς παράγοντες, όπως:
- Αν η πρόπτωση προκαλεί ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας
- Αν υπάρχουν άλλα καρδιολογικά ή άλλα ιατρικά νοσήματα
- Αν θα χρειαστεί και σε ποια χρονική στιγμή αντιμετώπιση
Μελέτες δείχνουν ότι η επιβίωση ασθενών που έχουν αλλάξει ή επιδιορθώσει τη μιτροειδή τους βαλβίδα είναι παρόμοια με την επιβίωση του γενικού πληθυσμού.
Αν κάποιος έχει πρόπτωση επομένως είναι σημαντικό να ελέγχεται τακτικά στο καρδιολόγο για τον έλεγχο πιθανών αλλαγών στις εξετάσεις ή στα συμπτώματά του. Με τον τρόπο αυτό θα αποφασίζεται και η κατάλληλη τυχόν θεραπεία.
Ασθενείς που έχουν φτάσει να έχουν σοβαρή ανεπάρκεια στη μιτροειδή τους βαλβίδα και δεν έχουν χειρουργηθεί έχουν αρκετά χαμηλό προσδόκιμο ζωής. Η πιθανότητα να καταλήξουν είναι 20% μέσα στον πρώτο χρόνο και 50% μέσα στα πρώτα πέντε χρόνια.
Για να έχει κάποιος έγκυρη γνώμη για την περίπτωσή του είναι απαραίτητο να συμβουλευτεί τον καρδιολόγο του.
Τί πρέπει να αποφεύγω αν έχω πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας;
Μερικοί ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας είναι καλό να αποφεύγουν την έντονη σωματική άσκηση. Ιδιαίτερα αν υπάρχει:
- Ιστορικό λιποθυμικού επεισοδίου
- Συγκεκριμένες αρρυθμίες, όπως η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία
- Σοβαρή ανεπάρκεια μιτροειδούς βαλβίδας
- Μειωμένο κλάσμα εξώθησης της αριστερής κοιλίας
- Ιστορικό θρόμβων
- Οικογενειακό ιστορικό αιφνίδιου καρδιακού θανάτου, που σχετίζεται με πρόπτωση μιτροειδούς.
Πολλοί άνθρωποι με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας δεν χρειάζεται να έχουν όμως περιορισμούς στη φυσική τους δραστηριότητα. Είναι καλό για έγκυρη ενημέρωση, να υπάρχει εξατομικευμένη συμβουλή από το θεράποντα καρδιολόγο.
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας επιδεινώνεται με την πάροδο της ηλικίας;
Η πρόπτωση της μιτροειδούς βαλβίδας μπορεί να χειροτερέψει με την πάροδο της ηλικίας. Για το αυτό είναι απαραίτητη η προληπτική εξέταση ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Θα παρακολουθεί τη βαλβίδα σου και θα σε ενημερώσει αν χρειάζεται θεραπευτική αντιμετώπιση.
Οι παθήσεις των βαλβίδων της καρδιάς είναι αρκετά συχνές σε ανθρώπους άνω των 65 ετών. Αυτό οφείλεται σε ένα βαθμό στην εκφύλιση των βαλβίδων με την πάροδο του χρόνου. Όμως και άλλα καρδιολογικά προβλήματα όπως η στεφανιαία νόσος και το έμφραγμα παίζουν σημαντικό ρόλο στη λειτουργία τους. Ιδιαίτερα σε ασθενείς άνω των 75 ετών.
Πότε χρειάζεται άμεση ιατρική εξέταση;
Αναζήτησε άμεση ιατρική εξέταση, όταν αισθάνεσαι:
- Πόνο στο στήθος
- Λιποθυμία, έντονη ζάλη ή αδυναμία
- Απότομη και σοβαρή δύσπνοια
- Οποιαδήποτε παρενέργεια από την φαρμακευτική σου αγωγή
Τί ερωτήσεις πρέπει να κάνω στον καρδιολόγο μου;
Αν έμαθες πρόσφατα ότι έχεις πρόπτωση στη μιτροειδή σου βαλβίδα, τότε είναι πολύ πιθανό να έχεις πολλές ερωτήσεις. Είναι σημαντικό να πάρεις το χρόνο σου και συζητήσεις για αυτό με τον καρδιολόγο σου. Μερικές ερωτήσεις για να ξεκινήσεις μπορεί να είναι:
- Πόσο σοβαρή είναι η πάθησή μου;
- Πώς μπορώ να αντιμετωπίζω τα συμπτώματα;
- Χρειάζεται επιδιόρθωση ή αλλαγή η μιτροειδής μου βαλβίδα; Αν ναι, ποια είναι η διαδικασία και ποιος ο χρόνος ανάρρωσης;
- Μπορώ να προλάβω την επιδείνωση της κατάστασης της βαλβίδας μου;
- Τί αλλαγές στον τρόπο ζωής μου χρειάζεται να κάνω;
- Ποιες δραστηριότητες και ασκήσεις θα έπρεπε να αποφεύγω;
- Πόσο συχνά θα πρέπει να εξετάζομαι;
Χρειάζεται να πάρω προφυλακτικά αντιβίωση πριν πάω στον οδοντίατρο;
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρειάζεται. Παλαιότερα, οι καρδιολόγοι συνέστηναν στους ασθενείς με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας να λαμβάνουν “προληπτικά” αντιβιοτικά πριν πάνε στον οδοντίατρο και πριν από συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις. Πλέον όμως σύμφωνα με τα νεότερα δεδομένα η πλειοψηφία των ανθρώπων με πρόπτωση μιτροειδούς βαλβίδας δεν χρειάζεται να λαμβάνουν στις περιπτώσεις αυτές προληπτικά αντιβίωση. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις μόνο συστήνεται η προληπτική χορήγηση αντιβίωσης, όπως όταν υπάρχει ιστορικό λοιμώδους ενδοκαρδίτιδας.
Τί γίνεται αν θέλω να μείνω έγκυος;
Αν θέλεις να προχωρήσεις σε εγκυμοσύνη, χρειάζεται να συμβουλευτείς πρώτα τον καρδιολόγο σου. Θα συζητήσετε να πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια μιας εγκυμοσύνης. Επίσης μπορεί να χρειαστεί να αλλάξεις τη φαρμακευτική σου αγωγή, ώστε να είναι περισσότερο συμβατή και ασφαλής σε περίπτωση εγκυμοσύνης.